Ustawodawca dopuścił taką możliwość odwołania darowizny zarówno wykonanej jak i niewykonanej, bez wskazywania przesłanek dotyczących stanu majątkowego darczyńcy z uwagi na rażącą niewdzięczność obdarowanego. Artykuł 898 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi bowiem, iż „ Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności”
Kiedy jednak mamy do czynienia z rażąca niewdzięcznością? Definicji nie znajdziemy w obowiązujących przepisach prawa, lecz w orzecznictwie sądowym.
Najczęściej powtarzana definicja dotycząca rażącej niewdzięczności to niewdzięczność kwalifikowana, która zakłada nasilenie złej woli i naganności zachowania się obdarowanego.
Ponadto o spełnieniu przesłanki rażącej niewdzięczności decyduje równoczesna kwalifikowana wadliwość przedmiotowa i podmiotowa zachowania obdarowanego. W aspekcie przedmiotowym wymaganie kwalifikowanej wadliwości oznacza, że rażąco niewdzięczne mogą być tylko zachowania „wysoce niewłaściwe i krzywdzące obdarowanego”(…) Tak więc „drobne i odosobnione niewłaściwe działania – choćby umyślne – nie urastają do rangi rażącej niewdzięczności (…).Sąd Najwyższy często podkreśla, że przesłanki rażącej niewdzięczności nie spełniają zachowania obdarowanego niewykraczające poza zwykłe konflikty życiowe czy rodzinne (…).W aspekcie podmiotowym Sąd Najwyższy podkreśla, że rażąca niewdzięczność zachodzi tylko wtedy, gdy niewłaściwe postępowanie obdarowanego było intencjonalne, świadome, umyślne (…).Takie ujęcie przesłanki podmiotowej sprawia, że w ocenie Sądu Najwyższego pod pojęcie niewdzięczności nie podpadają krzywdy niezamierzone, wyrządzone przypadkowo, w uniesieniu lub rozdrażnieniu (…).
Przesłankę rażącej niewdzięczności spełnia (przykładowe zachowania):
-pobicie czy też ciężkie znieważenie darczyńcy,
-obmawianie darczyńcy przez obdarowanego wobec osób trzecich o postępowanie godzące w jego dobre imię,
- umyślne przestępstwo przeciwko zdrowiu darczyńcy, którego skutkiem są poważne, nieodwracalne szkody na zdrowiu i zagrożenie życia ofiary.
Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie (art. 900 Kodeksu cywilnego), przy czym czynność ta nie może być dokonana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego ( 899 § 3 Kodeksu cywilnego).
Poza tym przepisów o odwołaniu darowizny nie stosuje się, gdy darowizna czyni zadość obowiązkowi wynikającemu z zasad współżycia społecznego (art. 902 Kodeksu cywilnego)
Darowizna nie może zostać ponadto odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył. Jeżeli w chwili przebaczenia darczyńca nie miał zdolności do czynności prawnych, przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem.
Nadto po śmierci darczyńcy darowiznę mogą również odwołać jego spadkobiercy pod warunkiem jednak, iż darczyńca w chwili śmierci był uprawniony do odwołania albo gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia lub umyślnie wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy.
Zachęcamy Państwa do skorzystania z usług kancelarii, posiadamy wieloletnie doświadczenie w sprawach dotyczących odwołania darowizny. Ponadto jeśli mają Państwo pytania i chcielibyście uzyskać poradę prawną w tej kwestii, napisać pozew – nasza kancelaria jest do Państwa dyspozycji, zachęcamy do kontaktu telefonicznego z naszą kancelarią lub do skorzystania z formularza zgłoszeniowego zamieszczonego na stronie kancelarii, gdzie mogą Państwo opisać swój problem prawny.